این تحقیق به منظور ارزشیابی سطح توانایی ها و مهارت های حرفه ای معلمان دوره ابتدایی و نیز یافتن نقاط قوت و ضعف روشهای تدریس و رفع نارسایی ها و بهبود کیفی آن در سطح شهر تهران انجام شد. افزون بر آن، رابطه برخی از عوامل تاثیرگذار بر مهارتهای حرفه ای معلمان (مثل جنس، سن، سطح تحصیلات، رشته تحصیلی، سابقه تدریس، شرایط فیزیکی و تعداد دانش آموزان کلاس، گذراندن دوره های آموزشی قبل و حین خدمت) مورد سنجش قرار گرفت. برای بررسی رابطه بین مهارت های حرفه ای معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و نیز دست یابی به تفاوت مهارت های حرفه ای معلمان مناطق مورد مطالعه، سوالهایی مطرح شد.جامعه آماری مورد مطالعه این تحقیق را معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1384 -85 تشکیل می دهند. مهارت های حرفه ای 457 نفر از معلمان دوره ابتدایی از 5 منطقه و 54 واحد آموزشی، که با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفت. 45 نفر از مدیران مدارس ابتدایی به پرسشنامه هایی که برای نظرخواهی از آنان در مورد چگونگی مهارت معلمان در تدریس تدوین شده بود، پاسخ دادند. کلاس های درس 45 نفر از معلمان نیز سه بار مشاهده و ارزیابی شد.یافته ها نشان می دهد که در فعالیت های آموزشی کلاس درس، به هدف های مهارتی، کمتر از هدف های دانشی و نگرشی توجه شده است. معلمان مورد مطالعه در کلیات تدریس از مهارت نسبی برخوردارند؛ اما در اجزای مهم تدریس با برخی نارسایی های جدی مواجهند.

زمینه و هدف: ارزشیابی توصیفی (کیفی) ازجمله نوآوری هایی است که در یکی دو دهه گذشته در نظام آموزشی ابتدایی ایران اجرا شده است. این پژوهش باهدف شناخت و فهم تجارب زیسته معلمان دوره ابتدایی درخصوص کارکرد های ارزشیابی توصیفی (کیفی) انجام شد. روش: پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی صورت گرفته است. برای شناسایی کیفیت درک و فهم معلمان از کارکردهای الگوی ارزشیابی توصیفی (کیفی)، با معلمان مجری مصاحبه نیمه عمیق با ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند با مشارکت 15 نفر از معلمان ابتدایی آموزش و پرورش شهرستان های کاشان و آران و بیدگل انجام شد. روش نمونه گیری هدف مند بود و داده ها با به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار گرفت. یافته ها: از مجموع یافته های این پژوهش 24 کد استخراج که بعد از پایش شش کارکرد اصلی آشکارسازی توانایی دانش آموزان و اعطای آزادی عمل بیشتر به آنان، آشکارسازی ضعف و قوت های تدریس معلم، آشکارسازی ضعف ها و قوت های دانش آموزان در حین یاددهی یادگیری، درگیرسازی دانش آموزان با جریان یادگیری، آشکارسازی از نتایج یادگیری دانش آموزان و اصلاح و بهبود یاددهی و یادگیری بدست آمد. نتیجه گیری: کارکرد اساسی و اصلی ارزشیابی توصیفی (کیفی) شناسایی شده در این تحقیق ارزشیابی درگیرساز، آشکارساز و اصلاح گر یادگیری است و در عمل پیشنهاد می شود کارکردهای ارزشیابی توصیفی (کیفی) در طراحی کتاب های درسی مورد استفاده و با نقشه یادگیری کتاب های درسی مورد توجه قرار گیرد به گونه ای که ارزشیابی و جریان یادهی-یادگیری درهم تنیده و آمیخته شوند.

ارزشیابی وضعیت برنامه درسی ریاضی به منظور بررسی میزان شایستگی و ارزش آن در تامین نیازهای فردی و اجتماعی امری ضروری است. نتایج مرور منابع در دسترس، نشان می دهد که تمرکز بیشتر ارزشیابی ها بر میزان توفیق برنامه ها بوده و کمتر به تعیین ارزش و شایستگی برنامه ها پرداخته شده است و این وضعیت در درس ریاضی هم کاملا محسوس است. لذا در راستای پر کردن این خلا به ویژه ضرورت دستیابی به الگوهای ارزشیابی مبتنی بر شرایط بومی و فرهنگی، هدف این پژوهش تدوین الگوی ارزشیابی مناسب برنامه درسی ریاضی ابتدایی می باشد. روش پژوهش تفسیری یا به عبارتی بررسی و تحلیل نظری است. در این رابطه با توجه به ماهیت برنامه درسی ریاضی و مبانی فلسفی، اعتقادی و خط مشی های آموزش و پرورش و سند برنامه درسی ملی، وضعیت مطلوب عناصر سازنده برنامه یعنی ملاک ها استنباط شد و اساس طراحی الگوی ملاک محور قرار گرفت. این الگو از نظر شفافیت مفهومی، واقعی بودن، جذابیت ساختاری و جنبه اقناعی مورد ارزیابی، اصلاح و سرانجام تایید 16 نفر از متخصصان آموزش ریاضی و برنامه ریزی درسی قرار گرفته است. نتایج پزوهش نشان می دهد در الگوی ملاک محور پیشنهادی پس از تعیین سطح ارزشیابی برنامه درسی ریاضی باید به تعیین عناصر برنامه درسی و سپس موضوع مورد ارزشیابی در حوزه برنامه پرداخت و بر اساس ملاک های استخراج شده متناسب با حوزه عناصر برنامه درسی، نقاط اشتراک و افتراق برنامه با ملاک های ارزشیابی استخراج شده، بررسی و با بازخورد به مخاطبین به اصلاح و بازسازی برنامه پرداخت.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت روش های تدریس و ارزشیابی در برنامه درسی، پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های موثر در اجرای روش های تدریس و ارزشیابی برنامه درسی ریاضی دوره ابتدایی انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه پژوهش معلمان خبره در زمینه برنامه درسی ریاضی دوره ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 401-1400 بودند که 16 نفر از آنها طبق اصل اشباع نظری با روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که روایی صوری آن با نظر خبرگان تایید و پایایی آن با روش ضریب کاپای کوهن 86/0 به دست آمد. داده ها با روش تحلیل مضمون در نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که در الگوی مولفه های موثر در اجرای برنامه درسی ریاضی دوره ابتدایی برای روش های تدریس 14 مضمون پایه در 4 مضمون سازمان دهنده شامل تکنولوژی آموزشی، ایجاد انگیزه، روش تدریس مناسب و توجه به تفاوت های فردی و برای روش های ارزشیابی 19 مضمون پایه در 4 مضمون سازمان دهنده شامل ارزشیابی معلم محور و دانش آموزمحور، صلاحیت و تسلط دانش آموزان، منطقی بودن ارزشیابی و ارزشیابی مبتنی بر شواهد شناسایی شد. در نهایت، الگوی مولفه های موثر در اجرای روش های تدریس و ارزشیابی برنامه درسی ریاضی دوره ابتدایی ترسیم شد. نتیجه گیری: طبق نتایج این مطالعه و با توجه به مولفه های موثر در اجرای روش های تدریس و ارزشیابی برنامه درسی ریاضی دوره ابتدایی، نیاز است که متخصصان و برنامه ریزان درسی از راهکارهای متناسب با مولفه های شناسایی شده برای بهبود وضعیت نظام آموزشی به ویژه در زمینه روش های تدریس و ارزشیابی استفاده نمایند.

هدف از این پژوهش استخراج شاخص های ارزشیابی کتاب های درسی برای تهیه و ساخت ابزاری در جهت ارزشیابی کتاب های درسی دوره ابتدایی بود. روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری شامل منابع چاپی و الکترونیکی در حوزه معیارهای تدوین محتوا بین سال های 79 تا 94 و نیز آموزگاران ابتدایی شهرستان ملایر به تعداد 3150 نفر بود. از بین آموزگاران تعداد 380 نفر به شیوه در دسترس انتخاب شد. برای جمع آوری بخشی از داده ها، «پرسشنامه ارزشیابی کتاب های درسی» تهیه و پس از معتبر سازی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که ابزار از روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی برخوردار است و می توان از آن در ارزشیابی کتاب های درسی دوره ابتدایی استفاده کرد. معلوم شد که کیفیت کتاب های درسی تحت مطالعه، در کل و نیز در رابطه با تک تک معیارها در حد خوبی است. نیز مشخص شد که معیارهای مربوط به مولفه تناسب محتوا با نگرش های مذهبی، بیش از سایر معیارها در کتاب های یادشده رعایت شده است.

این مقاله به معرفی آسیب‎های ارزشیابی توصیفی دوره ابتدایی از نگاه برنامه‎ریزان درسی ایران می‎پردازد. بدین منظور، از روش «نقادی و خبرگی تربیتی» در ذیل رویکرد کیفی، استفاده شد. نمونه با شیوه نمونه‎گیری گروه بارز از جامعه متخصصان برنامه‎ریزی درسی انتخاب و اطلاعات به وسیله مصاحبه نیمه‎ساختاریافته گردآوری گردید. اطلاعات به شیوه «مضمونی» تحلیل شد و برای تامین اعتبار یافته‎ها، روش «بازبینی گروه اطلاع‎رسان» استفاده شد. نتایج نشان داد ارزشیابی توصیفی دوره ابتدایی بعنوان یک طرح نوآورانه و مصوب، دارای دوازده آسیب اساسی است که در سه گروه طبقه‏بندی شده‎اند: در حوزه نظام آموزش و برنامه درسی چهار آسیب «توقعات زیاد، نبود نظارت حرفه‏ای، راهنماهای ناموثر و فقر سرمایه‏گذاری»، در حوزه عمل معلم چهار آسیب «شایستگی کم، اعتبار کم، سختی عمل و فشار سازمانی» و در حوزه رفتار شاگرد چهار آسیب «کاهش انگیزه، کاهش سواد، افزایش توقع و رقابتهای غیرمفید» شناسایی شدند.